Nesli Tükenen ve Tehlikede Olan Hayvanlar

Dünyada geçmişten bugüne yüzlerce hayvanın nesli tükenmiştir. Bu hayvanlardan bazıları insanoğlunun varlığından önce bazıları ise insanoğlunun varlığı nedeniyle yok olmuştur. İnsanların bilinçsiz avlanması ve hızlı nüfus artışının beraberinde doğal yaşam alanlarını da yok etmesiyle pek çok hayvan türü de yok olmuştur. Bu sorunun günümüzde de etkisini sürdürmesi nedeniyle hala pek çok hayvan, neslinin tükenmesi tehlikesiyle karşı karşıyadır. Gerçek şu ki hayvanları korumak ve onların yaşamlarına müdahale etmemek için hayvansever olmak gerekmez, bilinçli bir vatandaş ve her şeyden önce insan olmak yeterlidir.
Nesli tükenen hayvanlara gelince;
Dinozor:Yüzlerce türü bulunan dinozorlar, insanoğlundan önce yaşamışlardır ve tamamen doğal sebeplere bağlı olarak(doğal afetler, ölüm vs)yok olmuşlardır. Dinozorların tarihine değinecek olursak yaklaşık 230milyon yıl öncesinde yaşamış ve 65milyon yıl önce pek çok nesli tükenen hayvanlardır. Yunanca bir kelime olan dinozor, korkunç kertenkele anlamına geliyordu ve bu ismin verilmesinin nedeni bilim adamlarının dinozorları bir kertenkele türü olarak kabul etmesiydi. Et ve otla beslenen türleri bulunan dinozorların yok olması konusunda pek çok iddia ortaya atılmıştır ancak 1980yılında Nobel ödüllü fizikçi Luis Alvarez ve oğlu jeolog Walter Alvarez dinozorları bir göktaşının ortadan kaldırdığını ileri sürdü ve ortak kabul gören bu iddia yapılan araştırmalar sonucu da kanıtlandı.

“Dinozorların nasıl yok olduğuna ilişkin bilim adamlarının sahip oldukları bu görüş dinozorların sonunun 65 milyon yıl önce yaklaşık 10km çapında bir göktaşının Dünya’ya çarpmasıyla gerçekleştiğini açıklar.Çarpma sonucu oluşan toz tabakası atmosferi kaplamış, Dünya aylar boyu karanlıkta kalmış, sıcaklık suyun donma derecesine kadar düşmüş ve asit yağmurları yaşanmıştır. Aylarca süren bu karanlık ve soğuk dönemde bitkilerin fotosentez yapamaması besin zincirini yıkmış ve bu felaketler zinciri de dinozorların sonunu hazırlamıştır.Dünya hiç güneş görmeyince buz devri oluşmuştur. Dinozorlar da bu sırada ölmüştür.”
Mamut: Filgiller familyasının nesli tükenen türlerinden biridir. Son örneklerinin MÖ. 1700yıllarında yaşadığı mamutların boyları 4.5m ve kiloları 8ton civarındaydı. Mamutlar son buzul çağında Afrika, Asya, Amerika ve Avrupa’da hızla yayılmıştır.Bu hayvanların her türünde 4tane uzun diş bulunur. Bu hayvanlara dair bulunan en eski kalıntılarda mamutun yaşı 4milyon civarındadır.
Moa: Yeni Zelanda’da yaşamış olan Moalar insanlar tarafından yok edilmiştir ve en büyük kuş türüdür.
Tazmanya Kaplanı: Tazmanya hükümeti tarafından yok edilmesinde çiftçilerin de desteği olmuştur ve avlanma ile yok edilmiştir. Üstelik bu hayvan türleri çok değil 1930lara kadar varlığını sürdürmüştür ancak ilginçtir ki 1936lı yıllardan itibaren hiçbir kalıntısına rastlanmamıştır.
Hazar Kaplanı: Türkiye, İran, Irak, Afganistan gibi bölgelerde yaşamış bu hayvanların kulakları kısa ve oldukça küçüktü, tüyleri sık ve oldukça soluk renkliydi. Yalnız yaşayan bu türler karşı cinsle yalnızca çiftleşme döneminde biraraya gelirdi ve yavruları ilk doğduklarında kör olurdu. Son olarak 1970te Hakkari’de vurulduğu tespit edilen hazar kaplanının bir diğer adı da Pers Kaplanı’dır. Hala bazı bölgelerde görüldüğü iddia edilen kaplan türünün neslinin tükendiği görüşü daha yaygındır.
Bunların dışında anadolu aslanı ve anadolu kaplanı gibi pek bilinmeyen hayvanlar da vardır ancak bu hayvanlar hakkında detaylı bilgi bulunmamakta. Ayrıca mersin balığının da birkaç türünün nesli yok olmuştur.
Tehlikede Olan Hayvanlar İse;
Kutup Ayısı: Kuzey Kutup bölgesinde yaşayan ve kalın kürkü ile soğuktan korunabilen, beyaz tüyleri sayesinde avından saklanabilen bir canlıdır. Yaşadığı ortama oldukça iyi uyum sağlamıştır. Kutup ayıları, yaşamakta olan en büyük kara etoburlarıdır. Karada, denizde, buzda avlanabilir ve fokla, balıkla beslenir. Diğer ayılardan farklı olarak kış uykusuna yatmazlar. Her yönüyle ayrı bir önem taşıyan bu canlılar küresel ısınmadan çok olumsuz etkilenmekte ve hızla nesilleri tükenmektedir.
Vatoz: Köpekbalığı ailesinden olan bu tür de neslinin tükenme tehlikesi had safhada olan türlerden biri. Genelde 1m boylarında ve 40kilo civarında ağırlığa sahiptir. Kabuklular ve küçük balıklarla beslenen vatozun eti de oldukça lezzetli. Tabiki avlanması da neslini olumsuz etkilemekte. Bahar ve yaz aylarında sahile yanaşarak üreme yapan bir canlıdır.
Türkiye’de;
Akdeniz Foku: Dünyada bile 200-300tane kaldığı bilinen bu canlılardan Türkiye’de 50civarında bulunmakta ve Akdeniz Foku, neslinin tükenme riski en yüksek olan canlı konumunda. Bu foklar, kimsenin ulaşamayacağı sessiz yerlerde, mağara ve kovuklara sahip kayalıkları tercih ederler ve bu nedenle Türkiye onlar için ideal yaşam yerlerindendir. Ancak yaşam alanlarının inşaat gibi nedenlerle ellerinden alınması, turistik amaçlı kullanılması, kasten öldürülmesi ve çevre kirliliği nesillerini hızla tüketmekte.
Kelaynak: Dünyada sadece 500adet bulunan bu hayvanlar, doğal yaşam alanlarını tercih ederler ancak ülkemizde yanlış tarım sonucunda sulak alanların kuruması ve böcekleri önlemek için kullanılan zirai ilaçlar kelaynakları olumsuz etkilemiş ve neslinin tükenmesi tehlikesini doğurmuştur.
Deniz Kaplumbağası: Dünyada 90milyon yılı aşkın süredir yaşayan bu canlılar günümüzde yok olmak üzere. Bu yokoluşun arkasında ise yumurtalarının besin maddesi olarak kullanılması ve kabuklarının süs eşyasında kullanılması gibi nedenler yer almakta. Ayrıca balıkçılık endüstrisi de olumsuz etkileyen bir başka neden. Avlanma esnasında takılan kaplumbağalar su yüzeyine çıkınca nefessiz kalıp boğuluyorlar. Bunun dışında kentleşme ve deniz kirliliği de olumsuz etkilemekte.
Burada bahsinin geçmediği daha pek çok kritik tür bulunmakta. Neslin tükenmesinin önüne geçmede kuşkusuz bilinçli olmak gerekli.

Filed Under: dinazor , mamut , moa , nesli tükenen hayvanlar , tehlikede olan hayvanlar , türkiyede nesli tükenen hayvanlar